Budd-dal Plant

Printable version

1. Sut mae’n gweithio

Cewch Fudd-dal Plant os ydych yn gyfrifol am fagu plentyn sydd:

Dim ond un person all gael Budd-dal Plant ar gyfer plentyn.

Nid oes terfyn ar nifer y plant y gallwch hawlio ar eu cyfer.

Mae’r canllaw hwn hefyd ar gael yn Saesneg.

Drwy hawlio Budd-dal Plant, gallwch gael:

  • lwfans sy’n cael ei dalu i chi ar gyfer pob plentyn – byddwch fel arfer yn ei gael bob 4 wythnos
  • credydau Yswiriant Gwladol sy’n cyfrif tuag at eich Pensiwn y Wladwriaeth
  • rhif Yswiriant Gwladol ar gyfer eich plentyn heb iddo orfod gwneud cais am un – fel arfer, bydd yn cael y rhif ychydig cyn iddo droi’n 16 oed

Os byddwch yn dewis peidio â chael taliadau Budd-dal Plant, dylech fynd ati o hyd i wneud hawliad er mwyn cael y manteision eraill.

Os bydd newid yn eich amgylchiadau

Rhaid i chi roi gwybod am unrhyw newid mewn amgylchiadau i’r Swyddfa Budd-dal Plant.

2. Yr hyn y byddwch yn ei gael

Mae dwy gyfradd Budd-dal Plant.

Ar gyfer pwy mae’r lwfans Cyfradd (wythnosol)
Y plentyn hynaf neu unig blentyn £25.60
Plant ychwanegol £16.95 y plentyn

Mae’n rhaid i chi gysylltu â’r Swyddfa Budd-dal Plant os bydd gormod o Fudd-dal Plant yn cael ei dalu i chi neu os na fydd digon ohono’n cael ei dalu i chi.

Bydd unrhyw daliadau Budd-dal Plant a gewch yn cyfrif tuag at y cap budd-daliadau. Os yw’r cap yn effeithio arnoch chi, byddwch yn dal i gael swm llawn eich taliadau Budd-dal Plant, ond efallai y caiff eich budd-daliadau eraill eu gostwng.

Sut a phryd y caiff Budd-dal Plant ei dalu

Fel arfer, caiff Budd-dal Plant ei dalu bob 4 wythnos ar ddydd Llun neu ddydd Mawrth.

Gall yr arian gael ei dalu yn wythnosol i chi os ydych yn rhiant sengl neu’n cael rhai budd-daliadau eraill, megis Credyd Cynhwysol.

Gallwch drefnu bod yr arian yn cael ei dalu i mewn i unrhyw gyfrif, ar wahân i’r canlynol:

  • cyfrif cerdyn Swyddfa’r Post
  • cyfrif CashBuilder Nationwide (cod didoli 07 00 30) yn enw rhywun arall

Gellir ond talu’r arian i mewn i un cyfrif.

Budd-dal Plant a diogelu’ch Pensiwn y Wladwriaeth

Byddwch yn cael credydau Yswiriant Gwladol yn awtomatig os hawliwch Fudd-dal Plant a bod eich plentyn o dan 12 oed.

Mae’r credydau hyn yn cyfrif tuag at eich Pensiwn y Wladwriaeth fel nad oes gennych fylchau yn eich cofnod Yswiriant Gwladol os yw’r naill neu’r llall o’r canlynol yn berthnasol:

  • nid ydych yn gweithio

  • nid ydych yn ennill digon i dalu cyfraniadau Yswiriant Gwladol

Os nad oes angen y credydau Yswiriant Gwladol arnoch, mae’n bosibl y bydd eich teulu’n gymwys i gael y cymorth yn lle hynny. Naill ai:

Os bydd teuluoedd yn gwahanu

Os bydd teulu’n gwahanu, cewch £25.60 yr wythnos ar gyfer y plentyn hynaf.

Os oes gennych ddau o blant a bod un yn aros gyda chi a’r llall yn aros gyda’ch cyn-bartner, bydd y ddau ohonoch yn cael £25.60 yr wythnos ar gyfer pob plentyn.

Os yw’r ddau ohonoch yn hawlio ar gyfer yr un plentyn, dim ond un ohonoch fydd yn cael Budd-dal Plant ar ei gyfer.

Os oes gennych blant eraill sydd â hawl i Fudd-dal Plant, cewch £16.95 ar gyfer pob plentyn.

Os bydd teuluoedd yn dod at ei gilydd

Os bydd dau deulu yn dod at ei gilydd, bydd y plentyn hynaf yn y teulu newydd yn gymwys ar gyfer y gyfradd o £25.60, a bydd unrhyw blant eraill sy’n gymwys yn cael y gyfradd o £16.95.

Os ydych chi neu’ch partner yn ennill dros £60,000

Os yw’ch ‘incwm net addasedig’ chi neu’ch partner dros £60,000 y flwyddyn, efallai y bydd yn rhaid i chi dalu’r Tâl Treth Budd-dal Plant Incwm Uchel.

Eich incwm net addasedig yw cyfanswm eich incwm trethadwy cyn unrhyw lwfansau personol a llai pethau megis Rhodd Cymorth. Mae cyfanswm eich incwm trethadwy yn cynnwys llog o gynilion a difidendau.

Os oes angen i chi dalu’r tâl, rydych yn dal i allu cael y manteision eraill o Fudd-dal Plant megis credydau Yswiriant Gwladol. Ni fydd y tâl yn fwy na’r swm a gewch o’r taliadau Budd-dal Plant.

Cyfrifwch a yw’ch incwm net addasedig dros £60,000 gan ddefnyddio’r gyfrifiannell treth Budd-dal Plant (yn Saesneg). Os ydyw, bydd y gyfrifiannell hefyd yn dweud wrthych faint o dâl y bydd angen i chi ei dalu.

Os oes gennych chi a’ch partner incwm unigol dros £60,000, yna bydd y sawl sydd â’r incwm net addasedig uchaf yn gyfrifol am dalu’r tâl.

Os oes gennych chi neu’ch partner incwm unigol o £80,000 neu fwy, codir yr un swm ag y byddwch yn ei wneud drwy daliadau Budd-dal Plant. Yn y pen draw, ni fydd gennych unrhyw arian ychwanegol o Fudd-dal Plant.

Bydd angen i chi lenwi Ffurflen Dreth Hunanasesiad bob blwyddyn dreth i dalu’r tâl.

Gallwch wneud hawliad ac optio allan o gael taliadau os nad ydych yn dymuno talu’r tâl. Byddwch yn dal i allu cael y manteision eraill a ddarperir gan Fudd-dal Plant, megis credydau Yswiriant Gwladol.

3. Cymhwystra

Dim ond un person all gael Budd-dal Plant ar gyfer plentyn.

Fel arfer, rydych yn gymwys i gael Budd-dal Plant os ydych yn gyfrifol am blentyn o dan 16 oed, a’ch bod yn byw yn y DU.

Rydych fel arfer yn gyfrifol am blentyn os yw’r naill neu’r llall o’r canlynol yn wir:

  • rydych yn byw gyda’r plentyn
  • rydych yn talu o leiaf yr un swm â Budd-dal Plant (neu’r swm cyfatebol mewn nwyddau) tuag at ofalu am y plentyn – er enghraifft, ar fwyd, dillad neu arian poced

Mae’r rheolau cymhwystra’n wahanol os yw’ch plentyn yn:

Pan fydd eich plentyn yn troi’n 16 oed neu’n hŷn

Fel arfer, byddwch yn dal i fod yn gymwys i gael Budd-dal Plant os yw’ch plentyn o dan 20 oed ac yn parhau ag addysg neu hyfforddiant cymeradwy.

Gallwch wneud cais i gael 20 wythnos ychwanegol o Fudd-dal Plant os yw’ch plentyn yn 16 neu’n 17 oed ac yn gadael addysg neu hyfforddiant er mwyn cofrestru gyda’r naill neu’r llall o’r canlynol:

  • gwasanaeth gyrfaoedd a noddir gan y llywodraeth
  • gwasanaethau arfog

Dysgwch ragor am Fudd-dal Plant pan fo’ch plentyn yn troi’n 16 oed neu’n hŷn.

Maethu plentyn

Cewch Fudd-dal Plant os byddwch yn maethu plentyn, ar yr amod nad yw’r cyngor lleol yn talu dim byd tuag at lety neu gynhaliaeth y plentyn.

Mabwysiadu plentyn

Gallwch hawlio Budd-dal Plant cyn gynted ag y bydd unrhyw blentyn rydych yn ei fabwysiadu yn dod i fyw gyda chi – does dim rhaid i chi aros hyd nes y bydd y broses fabwysiadu wedi’i chwblhau.

Efallai y gallwch gael Budd-dal Plant am gyfnod cyn mabwysiadu’r plentyn – cysylltwch â’r Swyddfa Budd-dal Plant i gael gwybod.

Gofalu am blentyn rhywun arall

Mae’n bosibl y gallwch gael Budd-dal Plant os oes gennych drefniant anffurfiol i ofalu am blentyn ffrind neu berthynas.

Efallai na fyddech yn gymwys os yw’ch cyngor lleol yn talu tuag at lety neu gynhaliaeth y plentyn – cysylltwch â’r Swyddfa Budd-dal Plant i gael gwybod.

Ni all dau berson gael Budd-dal Plant ar gyfer yr un plentyn. Os ydych chi a rhywun arall yn gyfrifol am yr un plentyn, bydd angen i chi gytuno rhyngoch chi pwy fydd yn cael y Budd-dal Plant. Os na fyddwch yn gallu dod i gytundeb, bydd Cyllid a Thollau EF (CThEF) yn penderfynu pwy fydd yn ei gael.

Mae’n bosibl hefyd y bydd gennych hawl i Lwfans Gwarcheidwad os ydych yn gyfrifol am blentyn sydd wedi colli un o’i rieni, neu’r ddau ohonynt.

Byw dramor

Mae’n bosibl y gallwch gael Budd-dal Plant os ewch i fyw mewn gwledydd penodol neu os ydych yn was y Goron (yn Saesneg).

Os oes gennych statws preswylydd sefydlog drwy’r Cynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE

Os oes gennych statws preswylydd sefydlog, gallwch hawlio Budd-dal Plant.

Os oes gennych statws preswylydd cyn-sefydlog drwy’r Cynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE

Gallwch hawlio Budd-dal Plant os yw unrhyw un o’r canlynol yn berthnasol.

Os ydych yn gweithio

Mae’n rhaid i chi ennill, neu ddisgwyl ennill, mwy na’r Prif Drothwy (PD) ar gyfer cyflogeion sy’n talu Yswiriant Gwladol am 3 mis yn olynol.

Os ydych yn chwilio am waith

Gallwch barhau i hawlio Budd-dal Plant am 91 diwrnod os ydych yn geisiwr gwaith, oni bai eich bod yn cael cynnig swydd.

Mae’n rhaid i chi fod â thystiolaeth sy’n dangos bod gennych siawns wirioneddol o ddod o hyd i waith. Gallai hyn fod yn wahoddiad i gyfweliad neu’n dystiolaeth o gofrestru gydag asiantaeth swyddi.

Os oes gennych ddigon o adnoddau i gynnal eich hun yn ariannol

Gallwch hawlio Budd-dal Plant os oes gennych ddigon o adnoddau i gynnal eich hun yn ariannol. Mae hyn yn golygu nad ydych yn hawlio Cymhorthdal Incwm, Lwfans Ceisio Gwaith ar sail incwm, Credyd Pensiwn na Chredyd Cynhwysol.

Os ydych yn astudio

Mae’n rhaid i chi fod â digon o adnoddau i gynnal eich hun yn ariannol.

Os ydych yn aelod o deulu rhywun sy’n wladolyn yr AEE neu’r Swistir sydd â hawl i breswylio yn y DU

Gallwch hawlio Budd-dal Plant os mai chi yw:

  • ei briod neu bartner sifil
  • ei blentyn neu ŵyr/wyres sy’n ddibynnol arno, neu sydd o dan 21 oed
  • ei riant neu riant cu sy’n ddibynnol arno

Os ydych yn symud i’r DU

Gwiriwch a allwch gael Budd-dal Plant os ydych yn symud i’r DU (yn Saesneg) a bod gennych hawl i breswylio yn y DU.

Os bydd eich plentyn yn dechrau gweithio neu’n cael budd-daliadau yn ei enw ei hun

Bydd eich Budd-dal Plant yn dod i ben os bydd eich plentyn yn:

  • dechrau gwaith taledig am 24 awr neu fwy yr wythnos, ac os nad yw mewn addysg na hyfforddiant cymeradwy mwyach
  • dechrau prentisiaeth yn Lloegr (yn Saesneg)
  • dechrau cael budd-daliadau penodol, megis Lwfans Cyflogaeth a Chymorth, neu Gredyd Cynhwysol

Gwiriwch yr hyn sy’n cael ei gyfrif fel addysg neu hyfforddiant cymeradwy pan fo’ch plentyn yn troi’n 16 oed.

Cysylltwch â’r Swyddfa Budd-dal Plant os nad ydych yn sicr a ydych yn gymwys.

4. Sut i hawlio

Gallwch hawlio Budd-dal Plant 48 awr ar ôl i chi gofrestru genedigaeth eich plentyn, neu unwaith y daw plentyn i fyw gyda chi.

Gellir ôl-ddyddio Budd-dal Plant am hyd at 3 mis.

Penderfynu pwy ddylai hawlio

Dim ond un person all gael Budd-dal Plant ar gyfer plentyn, felly bydd angen i chi benderfynu a yw’n well i chi neu’r rhiant arall hawlio. Bydd y person sy’n hawlio’n cael credydau Yswiriant Gwladol tuag at ei bensiwn y Wladwriaeth os nad yw’n gweithio.

Gwneud hawliad ar-lein

Defnyddiwch y gwasanaeth hwn i wneud hawliad am Fudd-dal Plant neu i ychwanegu plentyn arall i hawliad sy’n bodoli eisoes.

Efallai y bydd angen i chi lawrlwytho, argraffu ac anfon eich ffurflen wedi’i llenwi i CThEF, ynghyd ag unrhyw ddogfennau y bydd angen i chi eu cyflwyno.

Dechrau nawr

Gwyliwch y fideo hwn i gael rhagor o wybodaeth am sut i hawlio Budd-dal Plant ar-lein.

Fideo ynghylch sut i hawlio Budd-dal Plant ar-lein ar YouTube (yn Saesneg).

Cyn i chi ddechrau

Bydd angen y canlynol arnoch:

  • tystysgrif geni neu fabwysiadu eich plentyn
  • eich manylion banc neu gymdeithas adeiladu
  • eich rhif Yswiriant Gwladol
  • rhif Yswiriant Gwladol eich partner, os oes un gennych

Gallwch archebu tystysgrif geni neu fabwysiadu newydd (yn Saenseg) os ydych wedi colli’r gwreiddiol.

Os cofrestrwyd genedigaeth eich plentyn y tu allan i’r DU

Bydd angen i chi anfon:

  • tystysgrif geni neu fabwysiadu gwreiddiol eich plentyn
  • pasbort eich plentyn, neu’r dogfennau teithio a ddefnyddiodd i ddod i mewn i’r DU

Fel arfer, bydd unrhyw ddogfennau yr ydych yn eu hanfon yn cael eu dychwelyd cyn pen 4 wythnos.

Os nad oes gennych y dystysgrif sydd ei hangen arnoch, gwnewch hawliad nawr ac anfonwch y dystysgrif pan fydd yn eich meddiant.

Dulliau eraill o hawlio

Os na allwch wneud cais ar-lein, gallwch hawlio:

Hawlio Budd-dal Plant ar ran rhywun arall

Efallai y gallwch reoli hawliad Budd-dal Plant rhywun arall.

5. Gwneud newid i’ch hawliad

Rhaid i chi roi gwybod am unrhyw newid mewn amgylchiadau i’r Swyddfa Budd-dal Plant. Mae’r rhain yn cynnwys newidiadau i’r canlynol:

  • eich bywyd teuluol, er enghraifft, priodi
  • bywyd eich plentyn, er enghraifft, mae’ch plentyn yn gadael addysg neu hyfforddiant

Newid pwy sy’n cael Budd-dal Plant

Cysylltwch â’r Swyddfa Budd-dal Plant os hoffech i rywun arall hawlio Budd-dal Plant, er enghraifft, eich priod neu’ch partner.

Ar ôl i chi wneud hyn, dywedwch wrth y person arall am wneud hawliad newydd.

Optio allan o gael taliadau neu eu hailddechrau

Gallwch wneud hawliad a dewis optio allan o gael taliadau Budd-dal Plant unrhyw bryd. Er enghraifft, efallai y byddwch yn optio allan o gael taliadau gan fod eich incwm blynyddol dros £60,000 ac nad ydych yn dymuno talu’r Tâl Treth Budd-dal Plant Incwm Uchel.

Byddwch yn dal i gael y manteision eraill a ddarperir gan Fudd-dal Plant, megis credydau Yswiriant Gwladol.

Gallwch ailddechrau’ch taliadau Budd-dal Plant unrhyw bryd.

6. Cael help gyda’ch hawliad

Cysylltwch â’r Swyddfa Budd-dal Plant os oes gennych unrhyw gwestiynau.

Os ydych yn anghytuno â phenderfyniad

Gallwch herio penderfyniad ynghylch eich hawliad. Gelwir hyn yn gofyn am ailystyriaeth orfodol.

Gwneud cwyn

Gallwch gwyno wrth y Swyddfa Budd-dal Plant os ydych yn anfodlon ar y ffordd rydych wedi cael eich trin.