Lwfans Byw i’r Anabl (DLA) i blant

Printable version

1. Trosolwg

Gall Lwfans Byw i’r Anabl (DLA) i blant helpu gyda chostau ychwanegol gofalu am blentyn sydd:

  • o dan 16 oed
  • yn cael anawsterau cerdded neu angen llawer mwy o ofal na phlentyn o’r un oed nad oes ganddynt anabledd

Bydd angen iddynt fodloni yr holl anghenion cymhwysedd.

Mae’r gyfradd DLA rhwng £28.70 a £184.30 yr wythnos yn dibynnu ar y lefel o gymorth sydd angen ar y plentyn.

Mae’r canllaw hwn hefyd ar gael yn Saesneg (Saesneg) ac Iaith Arwyddion Prydain (BSL) a fformat (hawdd ei ddarllen)

Os yw’ch plentyn yn byw yn yr Alban

Mae angen i chi wneud cais am Daliad Anabledd Plant yn lle DLA i blant.

Os yw’ch plentyn yn cael DLA i blant ond ei fod wedi symud i’r Alban, bydd angen i chi roi gwybod am y newid hwn fel y gallant gael Taliad Anabledd Plant yn lle hynny.

Os bydd eich plentyn yn symud o’r Alban i Gymru neu Loegr

Os yw’ch plentyn yn cael Taliad Anabledd Plant, mae’n rhaid i chi:

Bydd eich Taliad Anabledd Plant yn dod i ben 13 wythnos ar ôl i’ch plentyn symud – gwnewch gais am DLA cyn gynted â phosibl ar ôl symud neu fe allai effeithio ar eich taliadau.

2. Cyfraddau DLA i blant

Mae Lwfans Byw i’r Anabl (DLA) i blant yn fudd-dal di-dreth sy’n cynnwys 2 elfen (rhannau). Efallai y gall y plentyn fod yn gymwys am un neu ddau o’r elfennau.

Elfen ofal

Elfen ofal Cyfradd wythnosol
Isaf £28.70
Canol £72.65
Uwch £108.55

Elfen symudedd

Elfen symudedd Cyfradd wythnosol
Isaf £28.70
Uwch £75.75

Sut mae DLA i blant yn cael ei dalu

Fel rheol, telir DLA bob 4 wythnos ar ddydd Mawrth.

Os bydd eich dyddiad talu ar ŵyl banc, fel arfer cewch eich talu cyn gŵyl y banc. Ar ôl hynny byddwch yn parhau i gael eich talu fel arfer.

Mae pob budd-dal, pensiwn a lwfans yn cael eu talu i’ch cyfrif banc neu gymdeithas adeiladu.

Cymorth ychwanegol

Efallai y byddwch yn gymwys i gael Lwfans Gofalwr os ydych yn treulio o leiaf 35 awr yr wythnos yn gofalu am blentyn sy’n cael y gyfradd gofal ganol neu uchaf o DLA.

3. Cymhwyster

Fel arfer, i fod yn gymwys i gael Lwfans Byw i’r Anabl (DLA) ar gyfer plant mae rhaid i’r plentyn:

  • bod o dan 16 oed – rhaid i unrhyw un dros 16 oed wneud cais am Daliad Annibyniaeth Personol (PIP)
  • angen gofal ychwanegol neu fod ag anawsterau cerdded
  • bod yng Nghymru, Lloegr, gwlad Ardal Economaidd Ewropeaidd (AEE) neu’r Swistir pan fyddwch yn gwneud cais - mae yna rai eithriadau, fel aelodau teulu’r Lluoedd Arfog
  • wedi byw ym Mhrydain Fawr am o leiaf 6 o’r 12 mis diwethaf, os ydynt dros 3 oed
  • bod yn preswylio fel arfer yn y DU, Iwerddon, Ynys Manaw neu Ynysoedd y Sianel
  • peidio â bod yn ddarostyngedig i reoli mewnfudo

Mae rhai eithriadau i’r amodau hyn os yw’r plentyn yn byw mewn neu’n dod o wlad AEE neu’r Swistir.

Mae’r rheolau’n wahanol yng Ngogledd Iwerddon.

Os yw’ch plentyn yn byw yn yr Alban ar hyn o bryd, mae angen i chi wneud cais am Daliad Anabledd Plant yn lle.

Gallwch wneud cais am DLA ar gyfer plant os ydych yn gweithio neu’n ddi-waith.

Os nad ydych yn ddinesydd Prydeinig

Os ydych chi a’ch plentyn o’r UE, y Swistir, Norwy, Gwlad yr Iâ neu Liechtenstein, fel rheol mae angen statws sefydlog neu statws preswylydd cyn-sefydlog o dan Gynllun Preswylio’n Sefydlog yr UE i hawlio DLA ar gyfer eich plentyn.

Y dyddiad cau i wneud cais i’r cynllun oedd 30 Mehefin 2021 i’r mwyafrif o bobl, ond efallai y byddwch chi’n dal i allu gwneud cais. Gwiriwch a allwch barhau i wneud cais i Gynllun Preswylio’n Sefydlog yr UE.

Plant o dan 3 oed

Mae rhaid bod plentyn o dan 6 mis oed fod wedi byw ym Mhrydain Fawr am o leiaf 13 wythnos.

Mae rhaid bod plentyn rhwng 6 mis a 3 oed fod wedi byw ym Mhrydain Fawr am o leiaf 26 o’r 156 wythnos ddiwethaf.

Nid yw’r rheolau preswylio fel arfer yn berthnasol os ydy weithiwr meddygol proffesiynol wedi dweud gall fod gan y plentyn 12 mis neu’n llai i fyw.

Anabledd neu gyflwr iechyd y plentyn

Mae rhaid i anabledd neu gyflwr iechyd y plentyn olygu bod o leiaf un o’r canlynol yn berthnasol:

  • mae angen llawer mwy o ofal arnynt na phlentyn o’r un oed nad oes ganddo anabledd
  • maent yn cael anhawster symud o gwmpas

Mae’n rhaid eu bod wedi cael yr anawsterau hyn am o leiaf 3 mis a disgwyl iddynt bara am o leiaf 6 mis.

Os ydy gweithiwr meddygol proffesiynol wedi dweud gall fod ganddynt 12 mis neu’n llai i fyw, nid oes angen iddynt fod wedi cael yr anawsterau hyn am 3 mis.

Elfen ofal

Mae’r gyfradd y mae’r plentyn yn ei chael yn dibynnu ar lefel edrych ar ôl ei angen, er enghraifft:

  • cyfradd isaf - help am rywfaint o’r dydd
  • cyfradd ganol - cymorth aml neu oruchwyliaeth gyson yn ystod y dydd, goruchwyliaeth gyda’r nos neu rywun i helpu tra’u bod ar ddialysis
  • cyfradd uwch – cymorth neu oruchwyliaeth trwy gydol y dydd a’r nos, os ydy gweithiwr meddygol proffesiynol wedi dweud gall bod ganddynt 12 mis neu’n llai i fyw.

Elfen symudedd

Mae’r gyfradd y mae’r plentyn yn ei chael yn dibynnu ar lefel yr help y mae arno ei angen i fynd o gwmpas, er enghraifft:

  • cyfradd isaf - gallant gerdded ond mae angen help a/neu oruchwyliaeth arnynt yn yr awyr agored
  • cyfradd uchaf - ni allant gerdded, dim ond heb bellter difrifol y gallant gerdded, gallent fynd yn sâl iawn os ydynt yn ceisio cerdded neu os ydynt yn ddall neu â nam difrifol ar eu golwg

Mae hefyd derfynau oedran i dderbyn yr elfen symudedd:

  • cyfradd isaf - mae rhaid i’r plentyn fod yn 5 oed neu’n hŷn
  • cyfradd uchaf - mae rhaid i’r plentyn fod yn 3 oed neu’n hŷn

Os yw’ch plentyn o dan yr oedrannau hyn a’ch bod yn hawlio DLA ar eu cyfer, dylid anfon pecyn hawlio atoch 6 mis cyn iddynt droi 3 a 6 mis cyn iddynt droi’n 5. Gallwch wedyn wneud cais am yr elfen symudedd os credwch eu bod yn gymwys ar ei gyfer.

Os nad ydych wedi derbyn unrhyw becynnau hawlio a’ch bod yn credu y gallai fod gan eich plentyn hawl i’r gydran symudedd, cysylltwch â’r Ganolfan Gwasanaeth Anabledd.

4. Sut i wneud cais

I wneud cais am DLA am blentyn mae angen i chi fod yn rhiant iddynt neu’n gofalu amdanynt fel petaech yn rhiant iddynt. Mae hyn yn cynnwys llys-rieni, gwarcheidwaid, neiniau a theidiau, rhieni maeth neu frodyr neu chwiorydd hŷn.

Gallwch wneud cais drwy naill ai:

  • argraffu a chwblhau’r ffurflen DLA
  • ffonio’r llinell gymorth Lwfans Byw i;r Anabl a gofyn iddynt am ffurflen wedi’i hargraffu

Llinell gymorth Lwfans Byw i’r Anabl Ffôn: 0800 121 4600
Ffôn testun: 0800 121 4523
Relay UK(os na allwch glywed na siarad dros y ffôn): 18001 then 0800 121 4600
Gwasanaeth cyfnewid fideo Iaith Arwyddion Prydain (BSL) os ydych ar gyfrifiadur – darganfyddwch sut i ddefnyddio’r gwasanaeth ar ffôn symudol neu lechen
Dydd Llun i ddydd Gwener, 9am i 5pm
Darganfyddwch am gostau galwadau

Os yw’ch plentyn yn byw yng Ngogledd Iwerddon, gwnewch gais am DLA am blant yng Ngogledd Iwerddon. Os yw’ch plentyn yn byw yn yr Alban, gwnewch gais am Daliad Anabledd Plant.

Os yw’ch plentyn yn symud o’r Alban i Gymru neu Loegr

Bydd eich Taliad Anabledd Plant yn dod i ben 13 wythnos ar ôl i’ch plentyn symud

Gwnewch gais am DLA i blant cyn gynted â phosibl ar ôl symud neu gall eich taliadau cael eu heffeithio.

Pryd y byddwch yn cael eich talu

Gellir talu DLA o ddechrau eich cais. Ni ellir ei ôl-ddyddio. Bydd eich cais yn cychwyn ar y dyddiad y derbynnir y ffurflen neu’r dyddiad y byddwch yn ffonio’r llinell ymholi (os dychwelwch y pecyn hawlio cyn pen 6 wythnos).

Ar ôl i chi wneud cais, fe gewch lythyr o fewn 3 wythnos sy’n esbonio pa mor hir y bydd yn ei gymryd i gael penderfyniad. Ar ôl i’r penderfyniad gael ei wneud, fe gewch lythyr arall a fydd yn dweud wrthych pryd y byddwch yn cael eich taliad cyntaf.

Os gallai fod gan y plentyn 12 mis neu’n llai i fyw

Mae rheolau arbennig os ydy gweithiwr meddygol proffesiynol wedi dweud gall fod gan y plentyn 12 mis neu’n llai i fyw, felly gallant gael DLA yn gyflymach.

Ffoniwch linell gymorth y Lwfans Byw i’r Anabl i gychwyn eich cais. Gofynnwch i feddyg neu weithiwr meddygol proffesiynol arall am ffurflen SR1. Byddant naill ai’n ei llenwi ac yn rhoi’r ffurflen i chi neu’n ei hanfon yn uniongyrchol i’r Adran Gwaith a Phensiynau (DWP).

Os ydych yn anghytuno â phenderfyniad

Gallwch herio penderfyniad ynghylch eich cais. Gelwir hyn yn gofyn am ailystyriaeth orfodol.

5. Newidiadau y mae angen i chi roi gwybod amdanynt

Rhaid i chi gysylltu â llinell gymorth y Lwfans Byw i’r Anabl (DLA) os:

  • yw manylion personol eich plentyn yn newid, er enghraifft eu henw, cyfeiriad neu feddyg
  • yw lefel yr help sydd ei angen arnynt neu eu cyflwr yn newid
  • yw eu cyflwr wedi gwaethygu ac nid oes disgwyl iddynt fyw mwy na 12 mis
  • ydynt yn mynd i’r ysbyty neu gartref gofal
  • ydynt yn bwriadu mynd dramor am fwy na 4 wythnos
  • ydynt yn cael eu carcharu neu eu cadw yn y ddalfa
  • yw eu statws mewnfudo wedi newid, os nad ydynt yn ddinesydd Prydeinig

Gallech gael eich cludo i’r llys neu orfod talu cosb os ydych yn rhoi gwybodaeth anghywir neu os nad ydych yn rhoi gwybod am newid mewn amgylchiadau eich plentyn .

Gall newid effeithio ar faint o DLA y mae eich plentyn yn ei gael. Ni fydd hyn fel arfer yn effeithio ar eu DLA os ydynt yn mynd:

  • i mewn i gartref gofal awdurdod lleol am lai na 28 diwrnod
  • i mewn i ysbyty
  • dramor am lai na 13 wythnos
  • dramor am lai na 26 wythnos i gael triniaeth feddygol ar gyfer cyflwr a ddechreuodd cyn iddynt adael

Os bydd eich plentyn yn symud i’r Alban

Os yw’ch plentyn yn cael DLA a’i fod yn symud i’r Alban, rhaid i chi roi gwybod am hyn drwy ffonio’r llinell gymorth DLA.

Byddant yn trefnu i’ch plentyn gael Taliad Anabledd Plant yn lle hynny. Nid oes angen i chi wneud cais newydd am Daliad Anabledd Plant.

Bydd eich DLA yn stopio 13 wythnos ar ôl i’ch plentyn symud - rhowch wybod amdanynt yn symud cyn gynted â phosibl ar ôl symud neu gall eich taliadau cael eu heffeithio.

Ffoniwch y llinell gymorth DLA

Ffôn: 0800 121 4600
Ffôn testun: 0800 121 4523
Relay UK (os na allwch glywed neu siarad ar y ffôn): 18001 yna 0800 121 4600
Iaith Arwyddion Prydain (BSL) gwasanaeth cyfnewid fideo os ydych ar gyfrifiadur - darganfyddwch sut i ddefnyddio’r gwasanaeth ar ffôn symudol neu dabled Dydd Llun i ddydd Gwener, 9am i 5pm
Cael gwybod am daliadau galwadau

6. Pan mae eich plentyn yn cyrraedd 16

Bydd angen i’ch plentyn wneud cais am Daliad Annibyniaeth Bersonol (PIP) pan fyddant yn 16 oed.

Pan fyddant yn gwneud cais am PIP

Bydd eich plentyn yn cael llythyr yn eu gwahodd i wneud cais am PIP. Anfonir y llythyr:

  • ychydig ar ôl eu pen-blwydd yn 16 oed
  • pan fyddant yn gadael yr ysbyty, pe byddent yn yr ysbyty ar eu pen-blwydd yn 16 oed
  • tua 20 wythnos cyn i’w dyfarniad DLA ddod i ben, pe byddent yn cael DLA o dan y rheolau ar gyfer pobl sydd efallai gyda 12 mis neu’n llai i fyw

Bydd taliadau DLA eich plentyn yn dod i ben oni bai eu bod yn gwneud cais am PIP erbyn y dyddiad a roddir yn y llythyr.

Os byddant yn gwneud cais erbyn y dyddiad a roddir yn y llythyr, byddant yn parhau i dderbyn DLA nes bod eu cais yn cael ei asesu.